GENEL DEĞERLENDİRME
         Muş ili doğal güzellikler bakımından zengin bir ildir. Yaz ve kış ayrı güzelliklere sahiptir. Kış aylarında yerde kalkmayan kar örtüsünün beyazlığı ile ilkbahar ve yaz aylarındaki yeşillik yöreye ayrı bir güzellik katmaktadır.Merkez ilçede bulunan; Kızıl Ziyaret Tepesi, Kale (Tepe) Parkı Mongok Parkı, Karni Deresi çevresi, Arıncık Regülatörü, Karasu Regülatörü, ilçelerden Varto´da Hamurpet (Akdoğan) Gölü, Bazikan Çermiği ve küçük Hamurpet (Seki) Gölü; Bulanık´ta Haçlı (kazan ) Gölü; Malazgirt´te Kaz (Gaz) gölü ve Adalar (Adalar Regülatörü) piknik yerleridir.

TURİST REHBERİ

Antik kentler : Varto, Kayalıdere ören yeri.

İpek yolu : Yıldız Han, Aslanlı Han (Merkez)

Termal Turizm : Varto, Malazgirt, Bulanık ilçelerinde

Kış Turizmi : Kızıl Ziyaret Tepesi (Kurtik Dağı), Çızmak Burnu, Bağlar Mevkii

Ornitoloji (kuş gözetleme) turizmi : Yukarı Murat Nehri, Yoncalı Çevresi, Varto: Hamurpet Gölleri, Bulanık:Haçlı Gölü, Malazgirt:Kaz Gölü

Foto safari : Kaz Gölü, Hamurpet Gölü

Botanik (bitki inceleme) turizmi : Dağlık ve Kırsal Kesim

Akarsu turizmi (kano-rafting) : Murat Nehri

Olta balıkçılığı : Hamurpet (Akdoğan) Gölü, Küçük Hamurpet (Seki) Gölü, Haçlı Gölü, Kaz Göl

23 Mart Malazgirtin Kurtuluşu 23 Mart 1918

30 Nisan Muş´un kurtuluşu

10-11 mayıs Lale Festivali

26 Ağustos Malazgirt Meydan Zaferi 26 Ağustos 1071
TURİZM

         Bilinen tarihi Urartularla başlayan ilimizde Persler, Romalılar, Sasani, Bizans egemenliğinin yanı sıra Selçuklular, Eyyübiler, Akkoyunlular ve Şerefhanlar gibi birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. İlimiz bu dönellere ait tarihi eserler ve inanç turizmi için önemli potansiyele sahiptir. Karın uzun süre yerde kalması ve kar kalitesi ile kış turizmine, zengin bitki varlığı ve yürüyüş parkurları ile dağ turizmine ilişkin önemli bir merkez olabilecek imkânlara sahiptir. Ancak bu güne kadar gereken ilgiyi görememiştir.

MUŞ´TA KIŞ TURİZMİ

         Bütün dünyada olduğu gibi ülkemizde de tatil dönemi ağırlıklı yaz aylarını kapsamaktadır. Bu nedenle turizm sektörü mevsimsel bir karakter taşımaktadır. Bu mevsimselliği hafifletmek alternatif turizm türlerine müsait konaklama arzı yaratmak mümkün gözükmektedir. Dağ ve Kış turizmine yönelik tesisler bu açıdan önemli bir avantaja sahiptirler. Kışın kayak turizmine hizmet veren tesisler diğer aylarda iklim kürü, doğa yürüyüşleri, flora zenginliği gibi doğaya dönük turizm hareketleri açısından elverişli konuma sahiptirler. Göl ve orman gibi doğal kaynakların değerlendirilmesiyle talebin mevsimsellik özelliği yıl bazına yayılmak suretiyle azaltılarak talep istikrarı sağlanabilecektir. Farklı dönemlerde değişik talep gruplarına, yönelik tanıtım ve pazarlama faaliyetleri ile özellikle kışın kayak, diğer dönemlerde iklim kürü, dinlenme (3. Yaş grubu), doğa yürüyüşleri (genç ve orta kesim), toplantılar (kongre, iş toplantıları) gibi farklı programlarla talebin hem arttırılması hem de mevsimselliğinin hafifletilmesi mümkün olacaktır.
        Doğu Anadolu bölgesinde yer alan ve Güneydoğu Toros Dağları´ndan olan Karaçavuş dağlarının eteklerinde kurulu olan ilimizde; 2.500 metreye kadar varan yüksek tepeler, değişik bitki örtüsü, etkili ve uzun süreli kar yağışları nedeniyle dağ ve kış turizminde oldukça yüksek bir potansiyele sahiptir.

        Zengin bir kar örtüsüne sahip Muş ilinde kar kalitesi, pist uzunlukları ve meyilleri açısından her türlü kayak uygulamalarının rahatlıkla yapılabilecektir. Kasım ayında başlayan kar mevsimi nisan sonuna kadar devam etmektedir. İlimizin bu özelliği göz önüne alınarak İl Özel İdaresince Kayak evi yapılarak hizmete sunulmuştur. 2 adet 300 metrelik baby-lift kurulmuştur.

        Kış Turizmi, Kış Sporları ve Dağ Turizmi, Dağ Sporları Projesi hazırlanmıştır. Proje kapsamında ilimizde kurulacak teleferik sistemi ile, yaz aylarında dinlenme ve sportif amaçlı konaklamalara, kış aylarında da kış sporlarına hitap edebilecek, ayrıca yıl boyunca yakın civardaki yerleşim merkezlerinde yaşayanlar için günübirlik olarak da oldukça yoğun ilgi çekecektir. NATO standartlarına uygun havaalanı, kara ve demiryolu ulaşımına sahip ilimizde konaklama tesisleri atıl durumdadır. Projenin uygulamaya konulması ile havayolu taşımacılığı başta olmak üzere ulaştırma sektörü ve diğer hizmet sektörlerinin gelişimine katkı sağlanacaktır. Kış Sporlarına özellikle Mukavemet Kayak dalında Milli Takımın büyük çoğunluğunu Muş´lu sporcular oluşturmaktadır.

 

YEREL ETKİNLİKLER

ETKİNLİK ADI : Nevroz Bayramı DÜZENLEYEN KURULUŞ : İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü ETKİNLİK TARİHİ : 21 Mart

ETKİNLİK ADI : Varto´nun Düşman İşgalinden Kurtuluşu DÜZENLEYEN KURULUŞ : Varto Kaymakamlığı- Belediye Başkanlığı ETKİNLİK TARİHİ : 31 Mart

ETKİNLİK ADI : Muş Lale Festivali DÜZENLEYEN KURULUŞ : Muş Valiliği - Belediye Başkanlığı ETKİNLİK TARİHİ : 29-30 Nisan

ETKİNLİK ADI : Muş´un Kurtuluşu DÜZENLEYEN KURULUŞ : Muş Valiliği - Belediye Başkanlığı ETKİNLİK TARİHİ : 30 Nisan

ETKİNLİK ADI : Hıdrellez Şenlikleri DÜZENLEYEN KURULUŞ : İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü ETKİNLİK TARİHİ : 6 Mayıs

ETKİNLİK ADI : Varto Koğ Şenlikleri DÜZENLEYEN KURULUŞ : Belediye Başkanlığı ETKİNLİK TARİHİ : 18-20 Temmuz

ETKİNLİK ADI : Malazgirt Anma Törenleri DÜZENLEYEN KURULUŞ : Malazgirt Kaymakamlığı - Belediye Başkanlığı ETKİNLİK TARİHİ : 25-26 Ağustos

 

GEZİLECEK YERLER

DİNİ YAPILAR
Ulu Camii Haci Şeref Camii Alaattin Bey Camii Bulanık -Esenlik Camii Kilise Merkez Bucağı Güllü ova Köyü Tekke Erentepe Bucağı Abdulbeyazit Köyü Erentepe Camii Türbe Erentepe Bucağı Esenlik Köyü Camii Erentepe Bucağı Moolakent Köyü Medrese Erentepe Bucağı Mollakent Köyü

KÜLTÜREL YAPILAR

Yıldızlı Han Havuzlu han Muratpaşa Köprüsü Malazgirt Hatun Köprüsü Malazgirt Kız Köprüsü

ÖREN YERLERİ

Kızıl Ziyaret Tepesi Varto Kayalıdere Köyü Kale Ören yeri Malazgirt Bostankale Köyü Ören yeri

ASKERİ YAPILAR Malazgirt kalesi ve Sur Duvarları Murtaza Bey kalesi ( Merkez Karaburun Köyü ) Zırnai Kalesi ( Karaağıl Bucağı Kurganlı Köyü )

SİTLER

Adalar Şelalesi ( Doğal Sit ) Bostankale Höyüğü ( Arkelojik Sit ) Dolabaş Höyüğü ( Arkelojik Sit )

MEZARLIKLAR

İslam Mezarlığı Erentepe Bucağı Esenlik Köyü Mezarlık Erentepe Bucağı Mollakent Köyü Malazgirt Selçuklu Mezarlığı

TÜRBE VE YATIRLAR Kesik Baş Türbesi ( Haci Şeref Camii Avlusu ) Zerzami ( İbrahim Samidi ) Muş Cumhuriyet İlkokulu Altı Şeyh Muhammedi Mağribi ( Muş Ulu Camii ) Şeyh Halit ve Şeyh Mustafa ( Muş Kızılay İşhanı Karşısı Muştak Baba ( Muş Karasu Hamamı Karşısı ) Şeyh İbrahim Hazretleri ( Bulanık Esenlik Köyü ) Şeyh Ömer Sahubi ( Bulanık Mollakent Köyü )

KALELER
Muş kalesi Malazgirt Kalesi Malazgirt Bostankale Muş Eski Çarşısı Malazgirt Tıkızlı Kalesi Muş Hapset kalesi

MESİRE YERLERİ
Varto Hamurpet Gölü Muş Arıncık Barajı Hasköy Otaç Barajı Toprakbaba Muş Malazgirt Adalar Bulanık Şor Göl

TURİZM

ANTİK KENT

Varto Kayalıdere Harabeleri

ARKEOLOJİK ALANLAR

Bostankale Höyüğü ( Arkeolojik Sit ) Dolabaş Höyüğü ( Arkeolojik Sit ) Milli Park kale Muş kale Parkı

KARA SPORLARI

Avcılık Bisiklet

SU SPORLARI

Olta Balıkçılığı

İNANÇ TURİZMİ

Ulu Camii Hacı Şeref Camii Alaattin Bey Camii Bulanık -Esenlik Camii Kilise Merkez Bucağı Güllüova Köyü Tekke Erentepe Bucağı Abdulbeyazit Köyü Erentepe Camii Türbe Erentepe Bucağı Esenlik Köyü Camii Erentepe Bucağı Moolakent Köyü Medrese Erentepe Bucağı Mollakent Köyü Kesik Baş Türbesi ( Haci Şeref camii Avlusu ) Zerzami ( İbrahim Samidi ) Muş Cumhuriyet İlkokulu Altı Şeyh Muhammedi Mağribi ( Muş Ulu Camii ) Şeyh Halit ve Şeyh Mustafa ( Muş Kızılay İşhanı Karşısı Muştak Baba ( Muş Karasu hamamı Karşısı ) Şeyh İbrahim Hazretleri ( Bulanık Esenlik Köyü ) Şeyh Ömer Sahubi ( Bulanık Mollakent Köyü )